Betekenisvol taalbeschouwingsonderwijs in lijn met de geactualiseerde kerndoelen

In het raamwerk van de geactualiseerde kerndoelen (NL) is taalbeschouwing ondergebracht in domein B: taal.

Leerlingen hebben (vak)taal nodig om te kunnen praten over taalverschijnselen, taal en taalgebruik. Het is belangrijk dat leerlingen de juiste begrippen leren kennen en gebruiken uit ons vakgebied. Maar hoe doe je dat op een betekenisvolle, inspirerende manier die leidt tot meer inzicht in het taalstysteem bij de leerlingen?

Om te zien wanneer je het beste welke begrippen kunt aanreiken, is er de Leerlijn begrippen voor taalbeschouwing - SLO. Een handig hulpmiddel dat bestaat uit een set geordende begrippen waarmee we kennis over taal uitdrukken.  Om meer houvast te bieden bij het gebruik van de leerlijn, heeft SLO in samenwerking met een groep leerkrachten doorkijkjes met lesvoorbeelden aan de leerlijn toegevoegd. In deze workshop worden een aantal doorkijkjes in het licht van betekenisvol taalbeschouwingsonderwijs besproken.

Wat is bewuste taalvaardigheid en hoe kan het gestimuleerd worden?

Waar alle onderzoeken naar bewuste taalvaardigheid het over eens zijn, is dat het gaat om een vorm van ‘begrijpen’. Hetgeen wat begrepen dient te worden is enerzijds hoe taal in elkaar zit en anderzijds hoe kennis daarvan in de praktijk gebruikt kan worden. Er bestaan echter verschillende opvattingen over hoe bewuste taalvaardigheid het best gestimuleerd kan worden. Die aanbevelingen zijn in te delen in drie groepen, waarvan de eerste twee over de inhoud gaan (grammaticale en taalvergelijkende context) en de derde over de te volgen didactiek (proces boven product). In mijn presentatie zal ik betogen dat een geïntegreerde aanpak mogelijk de beste manier is om bewuste taalvaardigheid te stimuleren. Ik zal daarbij ingaan op een methode voor taalcontrastief grammaticaonderwijs die het grammaticasysteem transparant maakt, grammaticaal redeneren stimuleert en de balans doet verschuiven van feitenkennis naar inzicht, begrip en toepassing. Let’s CLAP!*

*CLAP! staat voor Cross-Linguistic Awareness Program en is de naam van de taalcontrastieve lessenserie