Diep tekstbegrip aanwakkeren met FLINT: Lezen en schrijven binnen Natuur- en Techniekonderwijs

Het lezen van informatieve teksten is voor veel leerlingen lastig. Uit onderzoek weten we dat het kunnen herkennen van veelvoorkomende structuren in teksten bij kan dragen aan tekstbegrip. Daarnaast is het belangrijk om leesonderwijs in te bedden in een functionele context, zoals bijvoorbeeld het zaakvakonderwijs die biedt. Samen met basisschoolleerkrachten ontwikkelden we een lessenserie Natuur en Techniek waarin lees- en schrijflessen gericht op tekststructuur worden gecombineerd met hands-on activiteiten. In deze sessie hoor je meer over het project en onze belangrijkste bevindingen, maar krijg je ook handvatten om zelf aan de slag te gaan met de didactische uitgangspunten die eraan ten grondslag liggen.

Maak kennis met de professionaliseringsaanpak Leraren als leesbevorderaars

In deze bijdrage wordt de professionaliseringsaanpak Leraren als leesbevorderaars gepresenteerd. Deze aanpak is gericht op de versterking van de leesbevorderende competenties van de leraar. Het gaat hierbij om het zelf boeken (willen) lezen, kennis van recente kinderboeken met rijke taal, en didactische kennis en vaardigheden t.a.v. het beïnvloeden van de leesmotivatie van leerlingen. De aanpak is ontworpen door de Kenniskring Taalstimulering van Hogeschool KPZ in samenwerking met onderwijsprofessionals van zeven basisscholen uit de regio Zwolle. De aanpak bestaat uit verschillende elementen, zoals cadeauboeken, een boekenkaravaan, het delen van leeservaringen in literatuurcirkels en het ontvangen van online informatie en regelmatige berichten over boeken en over leesbevordering. Bij de aanpak zijn praktische tools ontwikkeld. In het schooljaar 2021/22 werd de aanpak voor het eerst uitgeprobeerd door 47 bovenbouwleraren. Met behulp van vragenlijsten en interviews brachten we de ervaringen van de leraren met de aanpak in kaart. In de workshop delen we eerst de inzichten uit het onderzoek en laten we u kennismaken met de ontwikkelde tools.

Door lezen de wereld ontmoeten

Wil jij je leeslessen ook graag omdenken maar vraag je je af hoe je dat kunt doen? Kom dan naar de sessie ‘Door lezen de wereld ontmoeten’! ‘Door lezen de wereld ontmoeten’ (DLDWO) werd in 2018, als antwoord op de alarmen die af-gingen na diverse (inter)nationale onderzoeken over lezen, geboren. De aanpak leert leraren om hun leerlingen al vanaf jonge leeftijd te leren luisteren, kijken en lezen met begrip om zo de we-reld om hen heen te ontmoeten. Door samen te denken, te praten en te schrijven verdiepen leerlingen hun begrip. De aanpak verbindt de voorheen los aangeboden vakken als technisch en begrijpend luisteren/lezen, woordenschatonderwijs, mondelinge taalontwikkeling en (creatief) schrijven aan wereldoriëntatiethema’s. DLDWO beoogt een levendige, afwisselende manier van lezen waardoor kinderen geprikkeld worden om te leren en om plezier en zin in lezen en leren te ontwikkelen. Tijdens de sessie leer je allereerst wat de basisprincipes van DLDWO zijn. Daarnaast legt Linda uit hoe zicht op de doelen helpt om los te komen van methodes. Dit alles zal rijkelijk geïllu-streerd worden met voorbeelden uit Linda’s eigen praktijk en Linda daagt je uit om zelf les-ideeën te bedenken!

Diep tekstbegrip bevorderen? Leer ze over tekststructuur!

Tegen de tijd dat leerlingen in de hogere leerjaren van het basisonderwijs belanden, verwachten we dat leerlingen steeds meer gaan lezen-om-te-leren. Ze moeten steeds zelfstandiger omgaan met informatieve teksten, bijvoorbeeld die in hun schoolboeken. Tegelijk weten we uit onderzoek dat leerlingen het juist met vaardigheden rondom diep tekstbegrip lastig hebben. Het zien van de rode draad in een tekst, het geordend onthouden van de belangrijkste informatie, of het doorzien van impliciete verbanden: stuk voor stuk vaardigheden die lastig zijn voor leerlingen om te beheersen, maar ook lastig voor leerkrachten om goed te onderwijzen. Naar aanleiding van mijn promotieonderzoek bespreek ik in deze sessie hoe juist kennis over tekststructuur (bijv. chronologische structuur, oorzaak-gevolgstructuur) hierbij kan helpen. Ik zal naast onderzoeksuitkomsten ook praktische handvatten geven én belichten waar er nog kansen liggen, bijvoorbeeld rondom de professionalisering van leerkrachten.