Op weg naar geactualiseerde eindtermen Nederlands

In opdracht van het ministerie van OCW werkt SLO samen met een commissie van leraren en vakexperts aan de actualisatie van de examenprogramma's Nederlands. Op basis van een karakteristiek van het vak, ontwikkelt de commissie voor alle schoolsoorten en leerwegen een raamwerk voor de examenprogramma’s. Dit raamwerk van domeinen en subdomeinen biedt de structuur waarin de geactualiseerde eindtermen geordend worden. In deze workshop nemen we jullie mee in dit proces en laten we zien wat de stand van zaken is. Ook gaan we in op de verschillende soorten eindtermen die we ontwikkelen (beheersing, ervaring, hybride) en we laten we zien hoe een eindterm is opgebouwd. Daarnaast gaan we in op samenhang met andere vakken en afstemming met het primair onderwijs en de onderbouw van het voortgezet onderwijs.

Samen aan de slag: één lijn voor leesvaardigheid

Het lijkt heel simpel: met je collega’s hetzelfde doen als het gaat om leesvaardigheid. In onze praktijk ontdekten we echter dat we wel allemaal hetzelfde deden (doorgaans het volgen van de methode), maar dat wij en onze leerlingen dat niet de leukste lessen vonden. Sterker nog: het was saai. Dus tijd voor een andere aanpak.

We ontwikkelden met onze vakgroep een gezamenlijke visie op leesvaardigheid. Vertrekpunt hierbij waren theorieën over leesvaardigheid en (lees)motivatie. Vervolgens vertaalden we deze visie naar een leerlijn voor leesvaardigheid met daarin inhoudelijke doelen en didactische uitgangspunten.

In deze workshop laten we je ervaren hoe je met je vakgroep in gesprek kan komen over wat je nu belangrijk vindt in het (lees)onderwijs: welke inhoud en welke didactiek doen ertoe?

Inspiratie en motivatie vinden moet je zelf leren

Inspiratie vinden om gemotiveerd aan het werk gaan is voor het kwalitatief en met diepgang volbrengen van een taaltaak (bv. een voordracht of een gedocumenteerde tekst) van groot belang. Toch was het in onze lespraktijk vaak een zaak van lethargie en hangen en wurgen voordat alle leerlingen zelf een passend onderwerp hadden gevonden dat ze raakt en boeit en waarmee ze volgens (intrinsiek) gemotiveerd aan slag willen gaan voor langere tijd. We zochten daarom vanuit wetenschap en praktijkervaring naar efficiëntere, prikkelende manieren om leerlingen zelfstandig inspiratie te doen vinden waarmee ze zich voor langer dan een les met een taaltaak willen verbinden.
In deze workshop zetten wij uiteen hoe wij leerlingen in de bovenbouw zelfstandig inspiratie en motivatie laten vinden. We hebben in de loop van de jaren een aantal effectieve werkvormen ontwikkeld in een leerlijn die begint in VWO 4 en eindigt in VWO 6. In ieder leerjaar hanteren we andere typen werkvormen passend bij de ontwikkeling en competentie van leerlingen.
Met onze werkvormen willen we de deelnemers van onze workshop kennis laten maken. Eerst door de ontwerpprincipes ervan te presenteren, waarna de docenten zelf de werking van een aantal van deze werkvormen zullen ervaren, om tot slot, hopelijk met geïnspireerde deelnemers, gemotiveerd nieuwe ontwerpprincipes/opdrachten te formuleren.

De leraar Nederlands als inspirator van lezen over de vakken heen (in het secundair/voortgezet onderwijs)

De les Nederlands is dé uitgelezen plek om leerlingen onder te dompelen in een echt leesbad én om hen klaar te stomen hun leesvaardigheden te transfereren naar andere vakken. Of toch niet? Wanneer leerlingen de deur van de les Nederlands achter zich sluiten, laten ze vaak ‘het lezen’ achter zich. Neen, lezen is niet de opdracht van de leraar Nederlands alleen. ‘Pas wanneer de muizen samenspannen, verplaatsen ze een olifant.’ Hoe krijg je het hele team mee in dat leesverhaal? In deze lezing voorziet Saartje Baert, leescoach én leraar Nederlands in het secundair onderwijs, jou van een berg tips en tricks om lezen aan te pakken over de vakken heen én om het team te motiveren mee te werken aan een sterk leesbeleid op school.