Boekenclubs in de klas

Het samen lezen van literatuur heeft de laatste jaren aan populariteit gewonnen. Zowel buiten als binnen school is er groeiende aandacht voor de voordelen van lezen in groepsverband. Verschillende groepen leerlingen begeleiden bij het lezen van een boek is voor een docent echter een tijdrovende klus. Daarom heb ik voor mijn promotieonderzoek een boekenclubmethode ontworpen die eenvoudig ingezet kan worden in het voortgezet onderwijs (en daarbuiten). Tijdens de boekenclublessen leest en bespreekt de hele klas in verschillende groepjes tegelijkertijd een boek binnen de reguliere lessen Nederlands.
Ik heb onderzocht of deze lessen bijdragen aan het behalen van twee belangrijke doelen van het literatuuronderwijs: het stimuleren van leesmotivatie en persoonlijke groei. In mijn presentatie licht ik graag toe wat ik onder deze begrippen versta en wat de resultaten van het onderzoek daarover zeggen. Ook laat ik graag zien hoe het lesmateriaal de volgende dag al ingezet kan worden.

Wie is ‘de adolescent’? Kritisch lezen met YA-literatuur.

YA-literatuur is populair en wordt door een meerderheid van de docenten Nederlands toegestaan op leeslijsten van leerlingen, zo blijkt uit het onderzoeksrapport Young adult-literatuur op de leeslijst en in de lespraktijk (Ackermans, 2022). In deze workshop krijg je een werkvorm aangereikt om kritisch en actief met YA-literatuur aan de slag te gaan in de bovenbouw van havo en vwo. De werkvorm focust op de vraag: hoe wordt de adolescentie verbeeld in YA-romans? In YAL circuleren allerlei ideeën over de adolescentie, die onze denkbeelden over deze levensfase beïnvloeden. Jongeren zoeken bijvoorbeeld grenzen op en zetten zich af tegen hun omgeving. Tegelijkertijd worden ze symbolisch gezien als ‘hoop voor de toekomst’. Hoe realistisch of stereotiep zijn zulke verbeeldingen? Aan de hand van een concreet stappenplan en diverse voorbeelden maak je kennis met een vorm van literaire analyse waarmee leerlingen representaties van de adolescentie in literaire teksten kunnen onderzoeken.

Video-opnames van groepsgesprekken over gezamenlijk gelezen literatuur als lesmateriaal

Hoe kunnen leerlingen leren op een open en exploratieve manier met elkaar te praten? Videofragmenten van gesprekken van leeftijdgenoten verduidelijken wat stimulerend of wat remmend kan zijn voor een verdiepend groepsgesprek. In onze bijeenkomst vertonen we fragmenten uit twee verschillende gesprekjes: wat gaat goed, wat kan beter, hoe kan dit materiaal gebruikt worden in de les om deze vorm van mondelinge vaardigheid te verbeteren?

In de gebruikte videofragmenten bespreken de leerlingen vraag 3 en 4 van het werkblad bij Drama Queen van Derk Visser. Het werkblad en het leesfragment zijn te vinden op www.pratenoverfictiefragmenten.nl  We gaan ervan uit dat de deelnemers aan onze bijeenkomst het leesfragment en het werkblad tevoren gelezen hebben; op die manier zijn de videofragmenten gemakkelijker te begrijpen

Creatief schrijven als opstap naar literatuur en leesplezier

Krijg je je leerlingen nog amper overtuigd om te lezen? Misschien moet je eens een omweg proberen. Via speelse en creatieve schrijfoefeningen kan je leerlingen laten proeven van schrijven én van literatuur. Met behulp van laagdrempelige schrijfoefeningen ontdekken ze de bouwstenen van de literatuur, middelen om een verhaal op te bouwen, sleutels om poëzie te begrijpen. In deze sessie krijg je praktische tips om creatieve schrijfoefeningen in de les te gebruiken.